Toruńskie Wódki Gatunkowe to spadkobierca długiej historii i pięknej tradycji produkcji wódek czystych i gatunkowych w Toruniu, mieście Mikołaja Kopernika. Wytwórnia powstała w 1884 roku, kiedy zaczęto w Toruniu, a konkretnie na ówczesnych przedmieściach – nad Strugą Toruńską we wsi Mokre (dziś centrum Torunia) – rektyfikować spirytus ziemniaczany i zbożowy. W 1919 roku firma Handelsgesellschaft H.A. Winkelhausen odkupiła gorzelnię w Mokrem od rodziny Sułtanów, rozpoczynając okres rozbudowy i rozwoju zakładu produkcyjnego.
Winkelhausen był ważną postacią branży spirytusowej przełomu XIX i XX wieku, właścicielem m.in. dużej destylarni w Starogardzie Gdańskim. Rozbudował toruńską wytwórnię i uruchomił własną produkcję spirytusu. Obecny nowoczesny zakład mieści się w dużym stopniu w historycznych budynkach, zbudowanych dla Winkelhausena. Dzisiejsza dyrekcja mieści się w dawnym domu właściciela fabryki.
W 1923 roku powstało w Toruniu Towarzystwo Akcyjne H.A. Winkelhausen, założone przez spadkobierców Hermana Aleksandra Winkelhausena, które kontynuowało działalność produkcyjną prawie do końca 1925 roku, kiedy to gorzelnia została upaństwowiona. Początkowo produkowano tu denaturat, szybko jednak zaczęto wykorzystywać toruński zakład również na potrzeby przemysłu monopolowego. Gorzelnia nie ucierpiała podczas II wojny światowej, a już w PRL działała w strukturach Polmosu. Rozbudowano ją i zmodernizowano, w 1986 roku uruchomiono rozlewnię wódek i kremów. W miejscu dawnej mleczarni od strony ul. Chrobrego powstała rozlewnia wódek. W latach 1970-1977 zakład działał jako filia Polmosu w Starogardzie Gdańskim. Od 1991 roku, po rozpadzie centralnych struktur, przedsiębiorstwo działało niezależnie jako Polmos Toruń. Powstały liczne własne receptury, m.in.: Śliwowica Polska, Sigismundus III Vasa, Toruńska czy Sukces, Retman, Żytnia Bydgoska. Produkowano tu też ogólnokrajowe marki, jak: Extra Żytnia, Wyborowa, Krakus, Polonaise i Luksusowa. W 1998 roku zakład został skomercjalizowany, działał jako spółka skarbu państwa. W 1999 roku przejęto prawa do ogólnopolmosowych marek Biała Wytrawna i Śliwowica Polska.
W latach 2003-2007 podejmowano kilka prób prywatyzacji i pozyskania inwestora. Firma coraz gorzej radziła sobie na trudnym rynku alkoholowym i w 2009 roku sąd ogłosił jej upadłość. Zakład nie przerwał jednak całkowicie działalności, gdyż maszyny i budynek w latach 2009-2011 dzierżawiła Fabryka Wódek Kopernik Krzysztofa Mielewczyka. W tym okresie powstała w Toruniu wódka Palycot, kontynuowano produkcję wódek: Sigismundus III Vasa, Śliwowicy Polskiej, wódek: Copernicus, Toruńskiej i Sukces oraz wódki gatunkowej Valesius. W maju 2011 roku syndyk Polmosu Toruń sprzedał zakład spółce Chemirol. Wraz z majątkiem zakładu, nowy właściciel przejął m.in. prawa do receptur i marek wódek: Toruńska, Sukces, Śliwowica Polska czy Retman.
W 2015 roku Toruńskie Wódki Gatunkowe wprowadziły zupełnie nową ofertę, której znakami rozpoznawczymi są: wysoka jakość, oryginalne opakowania i unikatowe produkty. Na sklepowych półkach można znaleźć nową Toruńską w stylizowanej retro butelce i z zamknięciem patentowym jak za dawnych lat. W ofercie są: wódka czysta 40% oraz czysta ziemniaczana i trunki smakowe: piernikowa, pigwowa, wiśniowa, żurawinowa, śliwka z nutą czekolady. Co warto podkreślić, wersje smakowe produkowane są na bazie maceratów na owoce, przyprawy korzenne i zioła. Inne wódki czyste to: Retman Crystal Vodka i Retman Strong Vodka 50% z segmentu superpremium, nagrodzone m.in. w konkursie San Francisco World Spirits Competition 2022. Kolekcję wódek rzemieślniczych w 2018 roku otworzyła marka Jednorodna z wódkami czystymi ze spirytusu jęczmiennego, żytniego, pszenicznego czy ziemniaczanego. Na szczególną uwagę zasługują wódki gatunkowe na leżakowanych w dębowych beczkach, od 2021 roku pod marką 1233 (1233 Grape Vodka i 1233 Apple Vodka). W 2018 roku zadebiutowała nowa wersja Śliwowicy Polskiej o mocy 55%, jako powrót do najlepszych tradycji toruńskiego Polmosu, a w 2020 powstał wariant smakowy – Śliwowica Polska Muśnięta Wiśnią o mocy 47%. Inne propozycje w ofercie to m.in.: wódka myśliwska Hubertówka Leśna i Jałowiec Polski, a także butelkowany spirytus rektyfikowany 95%.
Produkty Toruńskich Wódek Gatunkowych są wysoko nagradzane w konkursach degustacyjnych takich jak Warsaw Spirit Competition.
Na terenie wytwórni znajdują się ujęcia krystalicznie czystej wody głębinowej, która wydobywana jest z pokładów kredowych posadowionych na głębokości 220 metrów. Jako jedna z nielicznych firm w Polsce Toruńskie Wódki Gatunkowe dysponują własną rektyfikacją, uzyskiwany jest wysokiej klasy spirytus z dowolnego surowca, wykorzystywany do zestawiania własnych produktów, ale także odsprzedawany innym producentom wódek.
